Bel 071-5126 216 voor een vrijblijvend advies of kies voor:
In deze serie neemt Tom Hazenberg je mee door een halve eeuw avonturen ten gevolge van een van Nederlands meest spraakmakende archeologische ontdekkingen: de Zwammerdamschepen.
Op december jl. stuurde Maarten de Weerd, de beroemde opgraver van de al even beroemde Zwammerdamschepen de volgende mail: “Beste Yardeni en Tom. Morgen, 9 december, is het op de dag af een halve eeuw geleden dat de Zwammerdam 1 werd gevonden, waarmee de scheepsopgravingen in Nigrum Pullum aanvingen. Waarvan akte. Met vriendelijke groet, Maarten”.
Altijd word ik blij van de enthousiaste mails van Maarten. Hij vraagt hoe het gaat met de schepen en de restauratie en herinnert zich weer een interessant detail van de opgraving. Deze mail past in dat stramien maar is misschien nog bijzonderder. Want met deze mail geeft hij feitelijke het startsein voor het jaar 2022 waarin we op diverse manieren 50 jaar Zwammerdamschepen zullen vieren. Toevallig ook in het jaar waarin de Nederlandse Limes Samenwerking ook de viering van de UNESCO Werelderfgoedstatus echt kunnen vieren.
Maar hoe zit dat nu? 2022 het jaar van 50 jaar Zwammerdamschepen, terwijl Maarten juist schrijft dat de Zwammerdam 1 op 9 december 1971 al is ontdekt. Doen we de geschiedenis geen geweld aan met onze aanpak? Zeker niet. De ontdekking op 9 december betrof weliswaar de eerste kano langs de Rijnkade van limesfort Nigrum Pullum. Maarten beschrijft de ontdekking prachtig in zijn proefschrift. Een maand na het beëindigen van de opgraving van het limesfort in Zwammerdam exhter werd bij de ontgraving van de transorttunnels voor de zorginstelling Ipse de Bruggen (toen nog Vereniging Johannes Stichting) een holle boomstam ontdekt. Het middenschip bleek te zijn weggegraven maar de voor- en achterkan van de kano konden worden gedocumenteerd en geborgen. Voor tijdelijke onderdompeling zijn de resten op 20 december 1971 overgebracht naar het Rijksmuseum van Oudheiden in Leiden, waar grote baden op de binnenplaats stonden. Deze werden gebruikt voor de ontsilting van de net opgeviste Nehalennia-ataren van Colijnplaat – ander heel leuk verhaal, maar niet voor nu!
Dus inderdaad, de ontdekking van de vloot van Romeinse schepen van Zwammerdam zu kunnen worden gevierd in het jaar 2021. Toch hebben we ervoor gekozen om deze viering te bewaren voor een nog belangrijker aspect van deze ontdekking. Want een maand later, in januari 1972, werd al de aanzet gegeven tot wat zou uitlopen op de ontdekking van het vrachtschip Zwammerdam 2. Juist dit schip en beide andere vrachtschepen Zwammerdam 4 en 6 in de periode tot 1974 zouden werkelijk van Zwammerdam een wereldberoemd dorp maken en naamgever van een nieuw scheepstype in de internationale Romeinse wetenschappelijke gemeentschap. En deze schepen zouden grote gevolgen hebben voor het begrip en de kennisontwikkelng van het limeslandschap langs de Rijn in Nederland en Duitsland.
En juist aan dit belang van de ontdekking van het type Zwammerdam voor de regio meer ook Nederland en de wereld willen we een jaar lang aandacht schenken in de viering van `MMXXII – 50 jaar Zwammerdamschepen’. We zullen dit op veel manieren vormgeven: interviews met direct betrokkenen (“Do you remember?”), congres over Erfgoed en Zorg in NIGRVM PVLLVM en een internationaal wetenschappelijk publiekscongres of 50 jaar Zwammerdamschepen vanuit Museumpark Archeon. Daarnaast blijft NIGRVM PVLLVM dagelijks toegankelijk met een aantrekkelijke expo over de ontdekking van de schepen en het Limesfort. En de restauratie van de Zwammerdamschepen blijft een grote publiekstrekker in Archeon. Om volledig op de hoogte te blijven kun je je gratis inschrijven in het Logboek Opereratie Zwammerdamschepen. Daarnaast zullen de vele websites en social media verslag doen van het hetdenkkingsjaar MMXXII – 50 jaar Zwammerdamschepen.
Hazenberg Archeologie is een vooraanstaand adviesbureau voor archeologie in Nederland. Onze professionals kunnen ingezet worden in elke fase van een archeologisch project.
